پارچه‌های آزبست یکی از مهم‌ترین منابع آلاینده هوا و خطرات سلامتی در جامعه محسوب می‌شوند. پارچه‌های آزبست حاوی الیاف کوتاه و نازکی هستند که با تنفس درون ریه‌ها و بعد از آن در عروق بدن به خطرات بسیاری مانند بیماری‌های تنفسی، سرطان و غیره منجر می‌شوند. به همین دلیل است که برای جایگزین کردن پارچه‌های آزبست انواع پارچه‌های نسوز، جایگزین‌های طبیعی و بدون خطر برای سلامتی بشر ارائه شده‌اند. در این مقاله به بررسی خطرات پارچه آزبست و انواع پارچه نسوز جایگزین آن و همچنین راهکارهای جایگزینی آن پرداخته خواهد شد.
خطرات پارچه آزبست برای سلامتی
پارچه آزبست یکی از مواد شیمیایی است که در گذشته برای استفاده در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، حمل و نقل، تولید خودرو و سفره و ظروف، به کار می‌رفت. اما بعد از شناخت خطرات آن برای سلامتی انسان، استفاده از آن محدود شد و در بسیاری از کشورها به صورت قانونی ممنوع شد.
پارچه آزبست شامل فیبرهایی است که به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن، به راحتی به صورت پودر و یا نازک ریزه در هوا منتشر می‌شود و در صورت تنفس آن، به راحتی وارد ریه‌ها می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های جدی در سلامتی انسان شود. بیشترین خطرات پارچه آزبست برای سلامتی، ابتلا به بیماری‌های ریه‌ای شامل آسم، برونشیت، سرطان ریه و مشکلات دیگر در سیستم تنفسی است.
همچنین، آزبست به دلیل ماندگاری طولانی در محیط، به راحتی به آب، خاک و هوا منتشر می‌شود و می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث آلودگی محیط و خطرات جدی برای سلامتی مردم شود.
با توجه به خطرات جدی پارچه آزبست برای سلامتی، جایگزین‌های مناسبی برای آن در نظر گرفته شده‌اند که هم از لحاظ ایمنی و سلامتی برای انسان بیشترین استانداردها را رعایت می‌کنند و هم از لحاظ محیط زیست، کمترین تأثیر را دارند.
جایگزین های پارچه آزبست
پارچه آزبست به دلیل حاوی فیبرهایی با خطر بالایی برای سلامتی، به‌عنوان یکی از مواد خطرناک در بسیاری از صنایع محسوب می‌شود. برای جایگزینی این ماده، پارچه‌های مختلفی در دسترس هستند. این جایگزین‌ها می‌توانند شامل پارچه‌های سرامیکی، پارچه‌های بر پایه سیلیکات، پارچه‌های بر پایه بورسیلیکات، پارچه‌های فایبرگلاس، پارچه‌های کربن، پارچه‌های بر پایه پلی‌پروپیلن، پارچه‌های بر پایه پلی‌استر و … باشند.
بسیاری از جایگزین‌های پارچه آزبست قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند. به عنوان مثال، پارچه‌های سرامیکی بسیار مقاوم در برابر حرارت، خوردگی و اسیدهای قوی هستند و از همه مهم‌تر، حاوی فیبرهای آزبست نیستند. پارچه‌های شیشه‌ای همچنین مقاوم در برابر شرایط محیطی دشوار مانند حرارت، سرما و رطوبت هستند و از خطر انفجار نیز جلوگیری می‌کنند.
اگرچه جایگزین‌های پارچه آزبست مزایای زیادی دارند، اما هر کدام از آنها ممکن است معایب خود را داشته باشند. برای مثال، پارچه‌های سرامیکی و شیشه‌ای ممکن است حساسیت به ضربه داشته باشند و پارچه‌های فایبرگلاس به دلیل ضخامت کمتر، ممکن است در برابر برخورد با شیشه و سایر اشیاء آسیب ببینند.
برخی از جایگزین های پارچه های آزبست در جدول زیر به صورت مقایسه ای قرار گرفته است:
| جایگزین | مزایا | معایب |
| پارچه‌های سیلیکاتی | نسبتاً ارزان‌تر و به‌صورت گسترده در دسترس هستند. | دارای مقاومت کمتری در برابر آتش هستند. |
| پارچه فایبرگلاس | بسیار مقاوم در برابر آتش و حرارت هستند و عمر طولانی‌تری دارند. | به‌دلیل جزئیات ساختاری آنها، به‌صورت دستی تولید می‌شوند که هزینه بالایی برای تولید آنها وجود دارد. |
| پارچه کربنی | بسیار مقاوم در برابر حرارت و آتش هستند و همچنین به‌صورت نرم و انعطاف‌پذیر هستند. | به‌دلیل هزینه بالای تولید، پارچه‌های کربنی ارزش اقتصادی بالایی دارند. |
| پارچه‌های کوارتزی | مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت و آتش دارند. | پارچه‌های کوارتزی خیلی سخت هستند و به‌سادگی نمی‌توانند برش خورده یا تراش خورده شوند. |
| پارچه‌های کریستالی | دارای مقاومت بالا در برابر حرارت و آتش هستند. | هزینه بالایی برای تولید آنها وجود دارد و نیاز به تخصص خاصی برای ساخت آنها وجود دارد. |
| پارچه سرامیکی | مقاومت بالا در برابر حرارت و آتش و سبک و مقاومت بالا در برابر ضربه و لغزش | قیمت بالا، سختی در نصب و محدودیت در رنگ و طرح های موجود |
تأثیرات پارچه آزبست بر محیط زیست
پارچه آزبست به دلیل شامل فیبرهای بسیار ریز و نازکی است که از ماده معدنی آزبست ساخته شده‌اند، می‌تواند تأثیرات جدی بر روی محیط زیست داشته باشد. این تأثیرات می‌توانند در آب، خاک، هوا و حیوانات مشاهده شوند:
- آب: ذرات پارچه آزبست می‌توانند به سادگی با آب حمل شوند و به این ترتیب ممکن است آب‌های زیرزمینی و سطحی آلوده شوند. ذرات آزبست در آب می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های پوستی شوند.
- خاک: پارچه آزبست ممکن است به سادگی به خاک حمل شود و آن را آلوده کند. اگر ذرات آزبست در خاک بمانند، می‌توانند برای سال‌ها باقی بمانند و در صورت برخورد با باد یا آب به سایر مناطق منتقل شوند. ذرات آزبست ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های ریه و سرطان شوند.
- هوا: ذرات پارچه آزبست ممکن است باعث آلودگی هوا شوند و با تنفس آنها به ریه‌ها وارد شوند. در صورتی که ذرات آزبست بیشتر از حد مجاز باشند، می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های ریه، بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های پوستی شوند.
- حیوانات: حیوانات نیز می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم با پارچه آزبست در تماس باشند.
پارچه آزبست فویل دار
اضافه کردن لایه فویل به پارچه آزبست به عنوان یک روش احتمالی برای کاهش خطرات این نوع پارچه در نظر گرفته شده است. در این روش، یک لایه فویل آلومینیوم بر روی سطح پارچه آزبست قرار می گیرد که به عنوان یک محافظ برای جلوگیری از آزاد شدن فیبرهای آزبست به هوا و محیط اطراف عمل می کند.
به عنوان یک روش اضافی برای بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان، اضافه کردن لایه فویل به پارچه آزبست می تواند موثر باشد. با این حال، استفاده از پارچه آزبست فویل دار تنها به عنوان یک راهکار موقت در نظر گرفته می شود و نیازمند تعویض دوره‌ای پارچه های آزبست با جایگزین هایی با کیفیت تر و کمتر خطرناک است.
همچنین، می تواند لایه فویل به راحتی پارچه آزبست را ناهموار و غیرقابل استفاده کند و بعلاوه، هزینه اضافی مورد نیاز برای نصب لایه فویل نیز در نظر گرفته شود.
منابع:
عالی و کاربردی مثل همیشه
مطلب بسیار خوبی بود همکار گرامی
سلام عالی بود.
واقعا ارزش وقت گذاشتن و خوندن داشت!
بی نظیر هستید.
تجربه لذت بخش همکاری با صنعت نسوز رو فراموش نمیکنم. ممنون از شما و فعالیتتون در این حوزه
خرید خوبی از شما داشتیم. پرفروش باشید.
محتوای خیلی خوبی بود
مشاوره آنلاین هم دارید؟؟
چقد خوبین شما 👌🏻
منابع این مطلب کجاست؟